داده شناسی و مقوله بندی داده های تاریخ اجتماعی در منابع تاریخی منتخب دوره اواخر سلجوقی و اوائل مغول

تاریخ اجتماعی ایران یعنی شرح حیات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فکری، فرهنگی و... ایرانیان است، که به صورت علمی کمتر مورد توجه محققان و پژوهشگران قرار گرفته است و نویسندگان و صاحب نظران در راه مدون نمودن تاریخ زندگی اکثریت مردم سرز مین ایران عملاً قدم موثری برنداشته اند. علیرغم آن که سرزمین ما از یک سابقه بسیار طولانی برخوردار است با این حال به اوضاع توده های اجتماعی و مردم عادی کمتر توجهی صورت گرفته است، البته ناگفته نماند که دردهه های اخیرتوجه نسبتاً قابل قبولی به مظاهر اجتماعی منابع دردسترس صورت گرفته است، با این حال این امر نیز چنان از موقعیت خوبی برخوردار نیست و لازم است که محققان به این بخش از تاریخ توجه بیشتری نمایند. برخلاف گذشته در حال حاضر بیشتر مورخان و جامعه شناسان، تاریخ را صرفاً عبارت از یک سری حوادث و اتفاقات مجزای از یکدیگر نمی دانند، بلکه معتقدند اوضاع اقتصادی و اجتماعی جوامع بشری با هم مرتبط هستند و در هم تاثیرگذار و این ارتباطات متقابل هم هستند. به نظر محققان جدید باید پدیده های اجتماعی و حوادث تاریخی را به طور کلی و همه جانبه مورد مطالعه و تحقیق قرارداد و به این معنی توجه نمود که در جهان پیرامون ما، هر پدیده ای با پدیده دیگر ارتباط ناگسستنی دارد. بدون شک هر ایرانی با انصافی، پس از مطالعه در منابع و آثار باقی مانده از ازمنه گذشته، به این اصل مهم نیز دست می یابد که، در منابع نگارش یافته علاوه بر دریافت مفاهیم حکومتی، به نکات خاص اجتماعی نیز توجه شده است. این امردر صورت مطالعه پرحوصله اکتساب می گردد. نگارنده این سطور با اذعان به این حقیقت که مطالب گردآوری شده تمام مطالب موجود منابع نمی باشد، لذا از کلیه کسانی که علاقه به مطالعه منابع دارند را دعوت به رفع نواقص موجود در پژوهش حاضر می نماید . منابع مورد استناد بنده مربوط به دوره های تاریخی اواخرسلجوقیان، خوارزمشاهیان، مغولان و اوائل ایلخانان است که طی قرون 6 و 7 ه .ق. توسط مولفانی نگارش یافته است. این منابع در قالب 10عنوان و20 جلد است که ضمن مطالعه تقریباً دقیق، نکات اجتماعی آنها در قالب های فرهنگی و اجتماعی، سیاسی، مذهبی، حقوقی و اقتصادی استخراج و سپس مقوله بندی و در نهایت مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته شده است.